Verð­bólga jókst þvert á spár

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,58% á milli mánaða í maí og við það hækkaði ársverðbólga úr 6,0% í 6,2%. Hækkanir voru á nokkuð breiðum grunni og meiri en við bjuggumst við. 
Íbúðahús
30. maí 2024

Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,58% á milli mánaða í maí, samkvæmt nýbirtum tölum Hagstofunnar. Ársverðbólgan hækkar því úr 6,0% í 6,2%. Við spáðum 0,38% hækkun vísitölunnar á milli mánaða og þar með óbreyttri verðbólgu. Líkt og vanalega hafði reiknuð húsaleiga mest áhrif á vísitöluna til hækkunar, en liðurinn hækkaði þó minna en við höfðum spáð. Á móti lækkaði verð á flugfargjöldum til útlanda minna en í okkar spá.

Heilt yfir voru verðhækkanir á nokkuð breiðum grunni í maí, þar sem margir undirliðir hækkuðu lítillega á milli mánaða.

Margir liðir hækka, en lítið 

  • Reiknuð húsaleiga hækkaði um 0,7% (0,14% áhrif). Þetta var minni hækkun en við bjuggumst við en við spáðum 1,1% hækkun (0,22% áhrif). Mestu munar um að markaðsverð húsnæðis hækkaði mun minna en við spáðum, eða um 0,1% í stað 0,6%. Reiknuð húsaleiga hækkaði líka minna en vísitala íbúðaverðs, sem HMS mælir, sem hækkaði um 0,8% á milli mánaða. Verð á fjölbýli á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 0,5%, sérbýli á höfuðborgarsvæðinu um 0,7% og húsnæði utan höfuðborgarsvæðisins lækkaði um 1%, samkvæmt mælingum Hagstofunnar.  
  • Verð á mat og drykkjarvörum hækkaði um 0,4% (0,06% áhrif), sem er meira en við höfðum spáð. 
  • Flugfargjöld til útlanda lækkuðu um 1,1% (-0,02% áhrif), sem er nokkuð minni lækkun en við höfðum spáð. Það er nú um 6% ódýrara að fljúga til útlanda en í maí í fyrra, en hefur verið um 10% ódýrara það sem af er ári. 
  • Nokkrir minni liðir hækkuðu einnig í þessum mánuði. Liðurinn húsgögn og heimilisbúnaður hækkaði um 1,1% (+0,06% áhrif á vísitöluna), húsnæði án reiknaðrar húsaleigu hækkaði um 0,5% (+0,05% áhrif á vísitöluna), póstur og sími hækkaði um 2,3% (+0,04% áhrif á vísitöluna), tómstundir og menning hækkaði um 0,4% (+0,04% áhrif á vísitöluna), hótel og veitingastaðir hækkaði um 0,7% (+0,04% áhrif á vísitöluna) og ferðir og flutningar án flugfargjalda hækkaði um 1% (+0,04% áhrif á vísitöluna).  

Framlag húsnæðis til ársverðbólgu lækkar lítillega á milli mánaða, úr 3 í 2,9 prósentustig. Framlag innfluttra vara hækkar nokkuð, eða úr 0,5 í 0,7 prósentustig, framlag þjónustu hækkar úr 1,9 í 2,0 prósentustig og framlag bensíns hækkar úr 0,0 prósentustigum í 0,1 prósentustig. 

Allar kjarnavísitölurnar hækkuðu á milli mánaða í maí og jókst árstakturinn eftir að hafa lækkað í apríl. Hækkun á árstakti kjarnavísitalnanna er vísbending um aukinn undirliggjandi verðbólguþrýsting og gefur til kynna að aukin verðbólga í maí skýrist ekki af tilfallandi hækkunum einstaka sveiflukenndra liða. Hugsanlega hefur eftirspurnarþrýstingur í hagkerfinu aukist eftir að nýir kjarasamningar voru undirritaðir í vor með tilheyrandi launahækkunum. Slík áhrif gætu haldið áfram að koma fram á næstu mánuðum eftir því sem fleiri hópar undirrita kjarasamninga. 

Spáum áfram verðbólgu í kringum 6% næstu mánuði 

Við gerum áfram ráð fyrir því að verðbólga verði um 6% næstu mánuði. Við spáum því nú að vísitala neysluverðs hækki um 0,54% í júní, 0,08% í júlí og 0,35% í ágúst. Gangi spáin eftir lækkar verðbólga í 5,9% í júní og júlí og hækkar aftur í 6,0% í ágúst. Helsta breytingin frá síðustu spá er að við gerum ekki ráð fyrir að flugfargjöld hækki eins mikið í júní og júlí núna þar sem þau lækkuðu minna en við höfðum spáð í maí.  

Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara.

Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti.

Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
Þú gætir einnig haft áhuga á
3. mars 2025
Fréttabréf Greiningardeildar 3. mars 2025
Mánaðarlegt fréttabréf frá Greiningardeild um nýjustu hagtölur og stöðu og horfur í efnahagsmálum.
Peningaseðlar
3. mars 2025
Vikubyrjun 3. mars 2025
Verðbólga lækkaði úr 4,6% í 4,2% í febrúar, en við teljum að heldur muni draga úr lækkunartakti verðbólgu næstu mánuði. Hagvöxtur mældist 2,3% á fjórða ársfjórðungi 2024 og 0,6% fyrir árið í heild. Umsvif í hagkerfinu voru umfram spár, en Hagstofan færði upp hagvöxt á fyrstu níu mánuðum ársins. Í vikunni fram undan eru nokkur uppgjör, Seðlabankinn birtir greiðslujöfnuð við útlönd og það er vaxtaákvörðun hjá Seðlabanka Evrópu.
28. feb. 2025
Hagvöxtur var 0,6% í fyrra
Hagvöxtur var 0,6% árið 2024. Krafturinn í hagkerfinu var lítillega umfram flestar spár sem gerðu heldur ráð fyrir lítils háttar samdrætti. Hagvöxturinn var ekki síst drifinn áfram af aukinni fjárfestingu, bæði í atvinnuvegum og íbúðauppbyggingu.
Epli
27. feb. 2025
Verðbólga hjaðnar í 4,2%
Vísitala neysluverðs hækkaði um 0,91% á milli mánaða í febrúar, samkvæmt nýbirtum tölum Hagstofu Íslands. Ársverðbólga lækkar því úr 4,6% í 4,2%. Við eigum enn von á að verðbólga hjaðni næstu mánuði, þó það hægi á lækkunartaktinum, og mælist 3,8% í maí.
Fiskveiðinet
24. feb. 2025
Vikubyrjun 24. febrúar 2025
Í vikunni birtir Hagstofan febrúarmælingu vísitölu neysluverðs og þjóðhagsreikninga fyrir lokafjórðung síðasta árs. Í síðustu viku uppfærði Hafrannsóknarstofnun ráðleggingar um loðnuafla en samkvæmt því munu íslensk skip fá um 4,6 þúsund tonn. Í síðustu viku bárust einnig gögn um greiðslukortaveltu landsmanna í janúar sem var 6,5% meiri að raunvirði en árið áður. Vísitala íbúðaverðs hækkaði um 1,5% á milli mánaða í janúar, en svo mikið hefur hún ekki hækkað síðan í febrúar 2024.
Fjölbýlishús
21. feb. 2025
Íbúðaverð tók stökk í janúar
Íbúðaverð hækkaði mun meira í janúar en síðustu mánuði. Íbúðaverð hefur verið nokkuð sveiflukennt og óútreiknanlegt undanfarið en stökkið í janúar skýrist af verðhækkun á sérbýli. Íbúðum á sölu hefur fjölgað hratt síðustu mánuði og birgðatími lengst. Grindavíkuráhrifin hafa fjarað út að langmestu leyti og hækkanir á verðtryggðum vöxtum kældu markaðinn undir lok síðasta árs.
Ferðamenn á jökli
19. feb. 2025
Færri ferðamenn en meiri kortavelta 
Um 122 þúsund ferðamenn komu til landsins í janúar, samkvæmt talningu Ferðamálastofu. Ferðamenn voru 5,8% færri en á sama tíma í fyrra sem er á skjön við þróun síðustu mánaða, en allt frá því í júlí sl. hefur ferðamönnum fjölgað á milli ára. Þótt ferðamönnum hafi fækkað í janúar hélt kortavelta þeirra áfram að aukast. 
Greiðsla
18. feb. 2025
Neysla enn á uppleið þótt atvinnuleysi aukist
Enn eru merki um að landsmenn hafi svigrúm til neyslu þrátt fyrir langvarandi hávaxtastig. Kortavelta eykst með hverjum mánuðinum, utanlandsferðir í janúar hafa aldrei verið jafnmargar og í ár og samt virðast yfirdráttarlán ekki hafa færst í aukana. Á sama tíma hefur slaknað þó nokkuð á spennu á vinnumarkaði, eftirspurn eftir vinnuafli hefur dvínað og atvinnuleysi tók stökk í janúar þegar það fór yfir 4%.
Fólk við Geysi
17. feb. 2025
Vikubyrjun 17. febrúar 2025
Erlendum ferðamönnum í janúar fækkaði um 5,8% á milli ára samkvæmt talningu Ferðamálastofu sem birt var í síðustu viku. Einnig fóru fram verðmælingar Hagstofunnar vegna vísitölu neysluverðs í febrúar og spáum við því að verðbólga hjaðni niður í 4,3%. Í þessari viku fáum við kortaveltutölur frá Seðlabankanum, vísitölur íbúða- og leiguverðs frá HMS auk þess sem fundargerð peningastefnunefndar verður birt.
Seðlabanki Íslands
10. feb. 2025
Vikubyrjun 10. febrúar 2025
Peningastefnunefnd lækkaði vexti um 0,5 prósentustig í síðustu viku. Í þessari viku koma tölur um skráð atvinnuleysi og fjölda brottfara frá Leifsstöð auk þess sem Hagstofan framkvæmir verðkannanir vegna vísitölu neysluverðs. Uppgjörstímabilið í Kauphöllinni er síðan enn í fullum gangi.
Vefkökur

Með því að smella á „Leyfa allar“ samþykkir þú notkun á vefkökum til þess að auka virkni vefsins, greina vefnotkun og aðstoða við markaðssetningu.

Nánar um vefkökur