Spá­um vaxta­lækk­un um 0,5 pró­sentust­ig í næstu viku

Þegar nefndin kom síðast saman, þann 2. október, hafði verðbólga hjaðnað um 0,9 prósentur frá ágústfundinum. Peningalegt aðhald miðað við liðna verðbólgu hafði því aukist til muna en þó var ljóst að stór hluti hjöðnunarinnar skýrðist af einskiptisbreytingum á borð við niðurfellingu gjalda vegna skólamáltíða og niðurfellingu skólagjalda í einstaka háskólum. Því mátti gera ráð fyrir að tekið yrði varfærið skref, vöxtum yrði áfram haldið óbreyttum eða þeir lækkaðir aðeins lítillega. Síðari kosturinn varð ofan á og búast má við að ákvörðunin hafi markað upphaf vaxtalækkunarferlis sem við teljum að haldi áfram á næstu fundum nefndarinnar.

Verðbólga hefur hjaðnað í takt við væntingar

Frá síðasta fundi hefur verðbólga hjaðnað um 0,3 prósentustig, úr 5,4% í 5,1%. Raunstýrivextir miðað við liðna verðbólgu eru því nokkurn veginn þeir sömu og þeir voru fyrir síðasta fund. Við spáum því að verðbólga hjaðni í 4,5% í nóvember og minnki svo áfram smám saman í desember og janúar. Þótt Seðlabankinn hafi ekki gefið út dagsetningar á fundum peningastefnunefndar fyrir næsta ár má telja nær öruggt að samkvæmt áætlun komi nefndin ekki aftur saman fyrr en í febrúar á næsta ári. Við teljum að nefndin hljóti að lækka vexti nokkuð hressilega í næstu viku í því skyni að koma í veg fyrir að raunstýrivextir rjúki upp á allra næstu mánuðum. Þó vilji þau áfram stíga varlega til jarðar og sýna aðhald þar til eygir í verðbólgumarkmið.

Undirliggjandi verðbólguþrýstingur hefur minnkað á allra síðustu mánuðum, ef marka má kjarnavísitölur verðbólgunnar sem segja til um verðbólguþróun að undanskildum sveiflukenndustu undirliðunum. Kjarnavísitala 4 sem undanskilur reiknaða húsaleigu hækkaði reyndar lítillega í október, enda var það ekki síst húsnæðisliðurinn sem þá dró niður árshækkun VNV.

Síhækkandi raunstýrivextir og þétt aðhald

Raunstýrivextir hafa verið jákvæðir á flesta mælikvarða frá því um mitt síðasta ár. Út frá liðinni verðbólgu eru raunstýrivextir nú 3,9%, nokkurn veginn þeir sömu og fyrir síðasta fund nefndarinnar en hafa hækkað um 0,4% frá því eftir fundinn í október.

Raunstýrivexti má meðal annars meta út frá verðbólguvæntingum. Verðbólguvæntingar á skuldabréfamarkaði hreyfast hratt með nýjum hagvísum og markaðsupplýsingum og til dæmis virðast fregnir af fyrirhuguðu kílómetragjaldi á allar tegundir bíla hafa haft mikil áhrif á verðbólguálag undanfarið.  Almennt hafa verðbólguvæntingar mjakast í rétta átt eftir því sem verðbólgan hefur hjaðnað og raunstýrivextir því hækkað á þann mælikvarða.

Álit markaðsaðila á taumhaldi peningastefnunnar hefur tekið miklum breytingum á síðustu mánuðum. Út úr nýlegri könnun Seðlabankans má lesa að tæp 90% markaðsaðila telja taumhaldið of þétt eða allt of þétt. Hlutfallið var 52% í ágúst.

Íbúðaverð lækkaði milli mánaða í september

Vísitala íbúðaverðs lækkaði um 0,3% í september eftir að hafa hækkað sjö mánuði í röð. Árshækkun íbúðaverðs stendur þó í 9,5%, þó nokkuð yfir hækkun á almennu verðlagi í landinu. Sé íbúðaverð leiðrétt með vísitölu neysluverðs án húsnæðis hefur raunverðið hækkað um 6,5% á síðustu tólf mánuðunum. Kröftugar íbúðaverðshækkanir það sem af er ári má líklega rekja að miklu leyti til Grindavíkuráhrifanna og hugsanlega eru þau áhrif nú tekin að fjara út. Þó ber að varast að lesa mikið í einstaka lækkun á íbúðaverði enda virðist velta á íbúðamarkaði enn þó nokkuð umfram veltuna á sama tíma í fyrra.

Kortavelta landsmanna innanlands dróst saman milli ára í september

Greiðslukortavelta landsmanna innanlands dróst saman, að raunvirði, um 1,8% milli ára í september eftir að hafa aukist milli ára nær allt þetta ár. Heildarkortavelta jókst líka minna en hún hefur gert flesta mánuði ársins. Þótt einn mánuður segi lítið um þróunina má vel vera að gögnin gefi vísbendingar um hægari gang í eftirspurn og auðveldi peningastefnunefnd ákvörðunina um að lækka vexti.  

Þá virðist hafa slaknað á spennu á vinnumarkaði, eftirspurn eftir vinnuafli hefur minnkað og laun hækka hægar en áður. Atvinnuleysi hefur síðustu mánuði verið 0,2-0,4 prósentustigum yfir því sem það var á síðasta ári. Peningastefnunefnd hlýtur þó að taka inn í reikninginn ólgu á opinberum vinnumarkaði. Skæruverkföll kennara standa yfir á öllum skólastigum og enn virðist mikið bera á milli í kjaraviðræðunum. Þá virðist jafnvel einnig stefna í verkfallsaðgerðir innan heilbrigðisstétta. Miklar launahækkanir á opinbera markaðnum gætu kollvarpað samningum á almenna markaðnum, enda má í þeim finna forsendu um launaskrið annarra hópa.

50 punkta lækkun líkleg málamiðlun

Að loknum fundi peningastefnunefndar í næstu viku líða líklega 11-12 vikur í að nefndin komi aftur saman á nýju ári. Gangi verðbólguspá okkar eftir verður verðbólga komin niður í 4,1% í janúar, en janúartalan verður nýjasta verðbólgutalan þegar nefndin kemur saman í febrúar. Fari svo að vextir verði lækkaðir niður í 8,5% í næstu viku munu raunstýrivextir hækka þó nokkuð í byrjun næsta árs og standa í 4,4% þegar nefndin hittist næst. Þótt það sé þétt vaxtastig á tímum hjaðnandi verðbólgu teljum við að peningastefnunefnd þætti fullbratt að taka stærra skref en 0,5 prósentustig niður vaxtakúrfuna í næstu viku, ekki síst vegna óvissu á vinnumarkaði og pólitískrar óvissu í tengslum við komandi kosningar. Þótt hagkerfið hafi dregist saman um 1,9% á fyrri helmingi ársins er jafnvel útlit fyrir lítils háttar hagvöxt á seinni hluta ársins. Í síðustu yfirlýsingu nefndarinnar er tekið fram að þrálát verðbólga, verðbólguvæntingar yfir markmiði og mikil innlend eftirspurn kalli á „varkárni“ og greinilegt að Seðlabankanum er mikið í mun að hætta ekki á að missa aftur stjórn á verðbólguvæntingum.