Ferðaþjónustan drífur áfram kröftugan hagvöxt
Það er óhætt að segja að tölurnar hafi ekki komið neitt sérstaklega á óvart. Ef eitthvað er var vöxturinn þó ögn kröftugri en búast mátti við. Vöxtur útflutnings var áfram kröftugur en framlag hans til hagvaxtar var jákvætt um 8,8 prósentustig. Vöxtur einkaneyslu reyndist mjög mikill eða 13,5% en áhrif þess að hagvöxt voru þó minni en ætla mætti við fyrstu sýn. Ástæðan er sú að óvenjustór hluti af aukningu neyslunnar milli ára fór fram erlendis vegna ferðalaga Íslendinga og kemur það til frádráttar í landsframleiðslu. Fjárfesting í hagkerfinu var 5% minni en í fyrra en það skýrist að miklu leyti af mikilli fjárfestingu í skipum og flugvélum á öðrum fjórðungi í fyrra. Áframhald varð á kröftugum vexti í almennri atvinnuvegafjárfestingu þ.e. atvinnuvegafjárfestingu án skipa, flugvéla og stóriðju. Þannig óx almenn atvinnuvegfjárfesting um 23,4% milli ára. Vöxtur innflutnings var 17,6% sem er töluvert minni vöxtur en verið hefur. Ástæðan er sú að á öðrum fjórðungi í fyrra mældist hagvöxtur í fyrsta sinn eftir faraldur og því eru grunnáhrifin mun meiri nú á öðrum fjórðungi en á síðustu fjórðungum þar á undan.
Kröftugur vöxtur útflutnings borinn af mikilli fjölgun erlendra ferðamanna
Vöxtur útflutnings reyndist að þessu sinni vera 22,3%. Þetta er ögn minni vöxtur en á fyrsta fjórðungi en meiri vöxtur en á fjórða fjórðungi á síðasta ári. Þessi vöxtur var einungis borinn af vexti þjónustu en útflutt þjónusta jókst um 66,4% milli ára. Vöxtur vöruútflutnings dróst hins vegar saman um 2%. Mikinn vöxt í útflutningi þjónustu má skýra að langmestu leyti með miklum útflutningi á ferðaþjónustu. Fjöldi erlendra ferðamanna var 391 þúsund á öðrum fjórðungi og sexfaldaðist hann milli ára. Breytileikinn á hagvaxtarþróun á síðustu árum skýrist að mjög miklu leyti af vexti og viðgangi ferðaþjónustunnar. Svo mun verða áfram en ætla má að fjöldi erlendra ferðamanna verði í kringum 1,7 milljón á þessu ári. Til samanburðar voru þeir tæplega 2 milljónir 2019, síðasta árið fyrir faraldur.
Vöxtur einkaneyslu einnig kröftugur
Vöxtur einkaneyslu reyndist mjög kröftugur á öðrum fjórðungi en neysla jókst um 13,5% miðað við sama tímabil í fyrra. Mjög stór hluti af aukningu neyslunnar fór fram erlendis og kemur því til frádráttar í landsframleiðslu. Áhrif þessa mikla vaxtar í einkaneyslu á hagvöxt eru því mikið minni en ætla mætti við fyrstu sýn.
Áhrif faraldursins voru mikil á neyslusamsetningu heimilanna. Neyslan færðist nær öll inn í landið en mikill samdráttur var á neyslu erlendis eftir að faraldurinn skall á. Eftir að flugsamgöngur komust í samt lag hefur mjög stór hluti af neyslunni farið fram erlendis í formi ferðalaga og á það sérstaklega við á þessu ári. Sem dæmi var aukning kortaveltu í júní innanlands neikvæð og fór því öll neysluaukningin í þeim mánuði fram erlendis. Seðlabankinn hækkaði nýverið spá sína um einkaneyslu á árinu upp í 7,2% en hann hafði áður spáð 3,1% vexti.
Minni atvinnuvegafjárfesting skýrist af mikilli fjárfestingu í skipum og flugvélum í fyrra
Heildarfjárfesting í hagkerfinu dróst saman um 5% á fjórðungnum, samdrátturinn skýrist að miklu leyti af samdrætti í atvinnuvegafjárfestingu sem dróst saman um 6,1%. Almenn atvinnuvegafjárfesting, þ.e. öll atvinnuvegafjárfesting án skipa, flugvéla og stóriðju, jókst áfram kröftuglega eða um 23,4%. Samdráttur atvinnuvegafjárfestingar skýrist af miklum samdrætti í fjárfestingu í skipum og flugvélum sem var lítill nú á öðrum fjórðungi en margfalt meiri í fyrra.
Spáum kröftugum hagvexti á þessu ári
Bæði hagvaxtartalan og samsetningin á hagvextinum var í góðu samræmi við það sem verið hefur á síðustu fjórðungum. Það er því ekki hægt að segja að tölurnar hafi komið sérstaklega á óvart. Þjóðhagsspá okkar frá því í maí gerði ráð fyrir 5,1% hagvexti á þessu ári. Við munum gefa út nýja spá í október og er líklegt að við færum okkar spá upp á við, meðal annars vegna örari fjölgunar erlendra ferðamanna. Í maí spáðum við að fjöldinn yrði 1,5 milljónir á þessu ári en nú gerum við ráð fyrir tölu sem er í kringum 1,7 milljónir.
Fyrirvari
Innihald og form þessarar greiningar er unnið af starfsfólki Hagfræðideildar Landsbankans hf. (hagfraedideild@landsbankinn.is) og byggist á aðgengilegum opinberum upplýsingum á þeim tíma sem greiningin var unnin. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar skoðanir starfsfólks Hagfræðideildar Landsbankans á þeim degi þegar greiningin er dagsett, en þær geta breyst án fyrirvara. Landsbankinn hf. og starfsfólk hans taka ekki ábyrgð á viðskiptum sem byggð eru á þeim upplýsingum og skoðunum sem hér eru settar fram, enda eru þær ekki veittar sem persónuleg ráðgjöf fyrir einstök viðskipti. Bent skal á að Landsbankinn hf. getur á hverjum tíma haft beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta, ýmist sjálfur, dótturfélög hans eða fyrir hönd viðskiptavina, s.s. sem fjárfestir, lánardrottinn eða þjónustuaðili. Greiningar eru engu að síður unnar sjálfstætt af Hagfræðideild Landsbankans og innan Landsbankans eru í gildi reglur um aðskilnað starfssviða sem eru aðgengilegar á vef bankans.
